Din için Laiklik

🔊 Yazıyı Sesli Oku

Başlığın şaşırtıcı geldiğini biliyorum. Nedeni, laiklik kavramının dinle kavga eder bir görüntüde sunulmasından ibarettir. Peki gerçekten öyle mi?

Değerlerin Değersizleştirilmesi: İslam ve Laiklik Örneği başlıklı yazımda konuya aslında uzunca bir giriş yapmıştım. Bu yazımda din değerinin değersizleştirilmesini engellemek için laiklik değerine daha fazla değer verilmesi gerektiğini vurgulamaya çalışmıştım. Biraz karışık gibi görünse de özetin özeti tam anlamıyla buydu.

Yazımızın başlığında kullandığımız kavramları TDK aracılığıyla açıklayalım. Din ile başlayalım:

Din, Tanrı’ya, doğaüstü güçlere, çeşitli kutsal varlıklara inanmayı ve tapınmayı sistemleştiren toplumsal bir kurum, diyanet. Bir başka tanımda ise din, inançları kurallar, kurumlar, töreler ve semboller biçiminde toplayan, sağlayan düzen olarak tanımlanıyor.¹

Yine TDK’ya göre Laiklik ise, devlet ile din işlerinin ayrılığı, devletin, din ve vicdan özgürlüğünün gerçekleşmesi bakımından yansız olması, laisizm şeklinde tanımlanıyor.²

Din, yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı üzere bir düzen sunuyor. Bu düzen, insanlara cazip geldikçe bu din etrafında toplanma başlıyor. Din, insanları, insanlar da dini besliyor. Bu büyüyen toplumsal kurum, daha sonra başka aktörlerin de dikkatini çekiyor. Bu aktörler kim derseniz akla bir çırpıda gelenler, devlet, siyasi partiler, sanatçılar, kanaat önderleri ve benzerleri oluyor.

Özetle, insana muhtaç olan her yapı, din ve dinler etrafında toplanan insanları etkileme yoluna gidiyor. Bunu da, zaten insanları etrafına toplamış olan dini kullanarak yapma eğilimi işin kolay tarafı oluyor. Devlet, hakim olan dine yönelerek insanlara şirin gözüküyor. Siyasi partiler dini kullanarak partizanlar yaratıyorlar. Sanatçılar, dindar gözükerek hayranlarına hayran katıyorlar. Kanaat önderleri, sözde hacı hocalar din bezirganı olarak insanları etrafına topluyor; bu işten nüfuz, rant elde ediyorlar. Kısacası insanlara muhtaç olan her yapı, insanı etkilemiş olan bir yapı üzerinden tahakküm kurmaya çalışıyor.

Bu, yukarıda anlatmaya çalıştığım gayri ahlaki dini eğilimi önleyebilmek için de devreye laiklik giriyor. Laiklik, devletin din işlerine karışmasını, devletin bir dini olmasını yasaklıyor. Devletin, din bezirganlığı yaparak bir dine yönelmesini, o dini diğer dinlerden üstün görmesini ve yaptığı faaliyetlerle dine zarar vermesini engelliyor.

Yazının başında, referans vermiş olduğum yazımda Osmanlı Devletinin, kamusal alanda uyguladığı kanunların dini emirlerden uzaklaştığını, dolayısıyla da yeni bir din sunmuş gibi hareket ettiğini, bunun da dine zarar verdiğini ve ister istemez sekülerleşme eğilimleri gösterdiğini yazmıştım.

Bugün de buna benzer durumlar yaşanıyor. Daha önce görevden alınması gerektiğini vurguladığım ³ Ali Erbaş bile, “Bize bakıp Müslümanlıktan soğuma olursa bunun vebalini taşıyamayız” ifadesini kullandı.⁴ Bu ifade, devlet kurumlarının din aracılığıyla insanları etrafına çekme girişiminin yaşattığı din dejenerasyonunu vurguluyor. Dinin, siyasete, devlet işlerine alet edildiğini ifade ediyor.

Sonuç olarak, insanlar için gelen, insanları etkileyen dinin, insanları etkilemesi gereken din dışı bir kavram olan devletin müdahale alanına girmesi, dini bambaşka bir noktaya taşıyor. Devleti yönetenlerin, siyasi parti liderlerinin dini kullanması; ama dini kullanırken de dinin emretmediği, yasakladığı işlere yönelmesi durumunda din zarar görüyor. İşte laiklik burada devreye girerek, dinin etrafında bir zırh örerek, dini bu tarz müdahalelere karşı koruyor.

Ezcümle, laiklik sebebiyle, laikliğin dini koruyan zırhı sebebiyle dine yönelemeyen siyasiler ve din bezirganları laiklik dinle ilişkimizi kesiyor yalanıyla laikliğe zarar vererek dine ulaşmayı amaçlıyorlar.

Takdir sizin, Atatürk hepimizin. Yaşasın laik cumhuriyet.

Hatib Minber